Pokušaji opozicije u Republici Srpskoj da uđe u vlast na nivou BiH najvjerovatnije su zakasnili, a čak i da nisu, takav aranžman bi im, prema ocjeni analitičara, mogao donijeti više štete nego koristi.
Naime, sagovornici Srpskainfo podsjećaju na to da je svojevrsna podjela “kolača” između stranaka na vlasti i opozicije u Srpskoj već postojala u periodu od 2014. do 2018. godine, kad je vlast u Republici Srpskoj držao SNSD, a opozicija ušla u Savjet ministara BiH. U isto vrijeme, predsjednik Srpske bio je Milorad Dodik, dok je funkciju srpskog člana Predsjedništva BiH obavljao Mladen Ivanić.
Međutim, već na izborima 2018. godine pokazalo se da učešće u vlasti na nivou BiH opozicionim strankama u Srpskoj nije donijelo bilo kakvu korist jer su birači „kompletan paket“ vlasti tada predali u ruke SNSD i stranaka okupljenih u vladajućoj koaliciji.
Što se tiče aktuelnih pregovora o formiranju nove vlasti na nivou BiH, politički analitičar Ivana Marić smatra da opozicija u Republici Srpskoj „ne samo da je loše radila izbornu kampanju“, već se, prema njenim riječima, potpuno nepripremljeno ponaša i nakon što što su objavljeni izborni rezultati.
– Da je tako, pokazuje i to što su se tek ovih dana sjetili da bi možda trebalo da počnu pregovarati o ulasku u vlast na nivou BiH. S druge strane, vidimo da „osmorka“ u Federaciji BiH, predvođena SDP, to radi već mjesecima. U opoziciji u Republici Srpskoj postoji toliko unutrašnjih problema da nisu uspjeli zajednički da se fokusiraju na neku bitnu stvar, kao što je, makar, to da uđu u vlast na nivou BiH – kaže Marićeva za Srpskainfo.
Na naše pitanje da li bi se opoziciji dugoročno isplatio ulazak u vlast na bh. nivou bez prethodnog osvajanja vlasti u Srpskoj, s obzirom na negativno iskustvo koje im je takav aranžman donio prije četiri godine, Marićeva odgovara da bi, u ovom trenutku, to za ovdašnju opoziciju predstavljalo spas.
– Da su bili u vlasti vjerovatno bi im sada bilo korisno da malo odu u opoziciju. Međutim, u BiH je uvijek lakše kad ste u vlasti jer imate i dodatne funkcije, nadležnosti i lakše vam je predstaviti javnosti ono što radite. SDS i PDP su na entitetskom nivou već jako dugo u opoziciji i nisu se pokazali da to znaju iskoristiti. Njima ostanak u opozicionom statusu neće donijeti prednost i mislim da bi bilo dobro da uđu u vlast na nivou BiH, da imaju mogućnost pokazati šta znaju da urade jer 2014. godine, kad su njihovi ministri ušli u Savjet ministara, oni su bili među aktivnijim ministrima. Problem je u tome što oni ni to nisu znali dobro iskoristiti – tvrdi Marićeva.
Ona, takođe, smatra da bi opozicionari u Srpskoj konačno morali da „prerastu“ to što ih Milorad Dodik proziva izdajnicima, a onda se, kaže Marićeva, oni moraju dokazivati da su „veći katolici od pape“.
– Upravo to neobaziranje na ono što o vama priča vlast jeste ono što je uradila opozicija u Federaciji BiH. Iste kvalifikacije koje Dodik lijepi opoziciji u Republici Srpskoj koristi SDA, kad je u pitanju SDP ili Konakovićev „Narod i pravda“. Prozivaju ih izdajnicima, ali se oni na to pretjerano ne obaziru. S druge strane, u Republici Srpskoj opoziciju svaki put kao da zaboli kad ih Dodik nazove izdajnicima, pa oni odmah posegnu za „srbovanjem“. Vidjelo se da im to nije donijelo korist i nadam se da će novo rukovodstvo SDS i PDP prevazići te stvari i da će se uspjeti oporaviti. U suprotnom, Republika Srpska će ostati bez opozicije – tvrdi Marićeva.
Politički analitičar Tanja Topić takođe smatra da ulazak u vlast, pa makar samo na nivou BiH, za ovdašnje političke stranke donosi brojne koristi.
– U političkom životu već imate prednost ako ste u vlasti i to iz perspektive političkih partija donosi bolju startnu poziciju – kaže Topićeva za Srpskainfo.
Međutim, ona ističe da je aktuelna vlast u Republici Srpskoj uspjela da u javnost „progura“ priču o tome kako je bilo kakva saradnja domaće opozicije sa političkim stranakama iz Federacije ravna nacionalnoj izdaji.
– Postoji taj pomalo šizofreni spin, koji je razvijen od strane vlasti koja suvereno vlada Republikom Srpskom skoro dvije decenije. Kada su oni u vlasti na državnom nivou sa „omraženom“ SDA, onda se to u javnosti interpretira kao zaštita srpskih nacionalnih interesa i pozicije Republike Srpske. Međutim, kad to isto uradi opozicija onda je to targetirano i etiketirano, pa opozicija već godinama nosi tu vrstu optužbi da je izdajnička, bakirovska, da je pod političkim uticajem Sarajeva… To se radi sistemski i svim raspoloživim sredstvima, što ima za posljedicu da se u dobrom dijelu javnosti opozicija zaista percipira na takav način – ističe Topićeva.
Ona dodaje da je u trenutnom političkom ambijentu u Republici Srpskoj, prema njenom mišljenju, teško naći ravnotežu između vlasti u Banjaluci i Sarajevu u slučaju da u vlasti na oba nivoa nije ista politička opcija.
– Vrlo je teško biti u raskoraku na tim nivoima vlasti, kada je jedna opcija u vlasti na entitetskom nivou, a druga na državnom. To je ono što onemogućava, usporava, blokira, sprečava. To je ono što i jeste najveći balast za onog ko uđe u vlast na nivou BiH, a da ne korespondira s onima koji su na vlasti na nivou Republike Srpske – zaključuje Topićeva.
