Republika Srbija ima namjeru da preuzme Vazduhoplovni zavod „Kosmos“ iz Banjaluke. Ako se to ostvari, Srbija bi nakon firme „Zrak“ iz Teslića, bila većinski vlasnik dvije od ukupno 4 firme iz namjenske industrije Republike Srpske.
Nekadašnji lider u remontu radarskih i raketnih sistema, Vazduhoplovni zavod „Kosmos“ iz Banjaluke, mogao bi uskoro da pređe u vlasništvo Srbije. Direktor „Kosmosa“ Dušan Vještica u telefonskom razgovoru potvrdio nam je da postoji zainteresovanost Vlade Srbije, ali nije želio da govori o detaljima.
Nedavno, za radio „Slobodna Evropa“ rekao je da uprava ovog preduzeća ne vodi pregovore o mogućem preuzimanju, već isključivo Vlada Srpske.
„Sve što se tiče vlasništva, ne pregovara se sa „Kosmosom“. Tu je jedna Vlada, druga Vlada. Modalitet, da li će to biti Yugoimport SDPR ili direktno država Srbija, to je sada već nešto. Možda ni oni ne znaju u ovom trenutku, a ne ja“, kaže Vještica.
Srbija kroz preuzimanje „Kosmosa“ namjerava da dodatno ojača svoju vojnu industriju, prvenstveno kada je u pitanju izvoz naoružanja. Vojni analitičar Aleksandar Radić smatra da je Srbija u „Kosmosu“ vidjela dobru priliku za zaradu.
„Radi se o novcu. Beograd razmišlja pragmatično. Kada se računa da se nešto isplati, toga trenutka se to radi. Zapravo riječ je o nastojanju da se zarade pare. I „Kosmos“ je zlata vrijedan za takav posao“, ističe Radić.
Direktor „Kosmosa“ kaže da je tokom restruktuisanja, preduzeće dugovalo više od 12 miliona maraka, ali da u posljednih 5 godina posluju pozitivno, najviše zahvaljujući poslovima koje su radili upravo za namjensku industriju Srbije, a koji su bili vrijedni 2 miliona evra i 1,1 milion evra. Takođe, u toku je još jedan posao sa Srbijom od 1,15 miliona evra.
„Saradnju sa Srbijom vidimo kao treći životni ciklus Kosmosa. Ne bi ništa promijenili, osim što bi samo radili na drugim sredstvima. Više ne bi bila tamo neka Neva, ili Pečora ili neki stari sistem, nego bi to bio moderni Pancir-S1 i Buk itd., pojasnio je Dušan Vještica.
Eventualnim preuzimanjem banjalučkog Vazduhoplovnog zavoda, Srbija bi u svom većinskom vlasništu tada imala dvije, od ukupno četiri firme namjenske industrije Republike Srpske, jer je 2017. godine postala većinski vlasnik i proizvođača vojne optike „Zrak“ iz Teslića.
Iz Vlade RS nisu nam odgovorili da li Srbija zaista preuzima „Kosmos“ i zašto se namjenska industrija Republike Srpske olako prepušta.
To je samo dokaz da Vlada RS ne može da održi namjensku industriju Republike Srpske bez pomoći Srbije, kaže za BN televiziju narodni poslanik u skupštini Srpske Nebojša Vukanović.
„Pa izgleda da je jedini spas za firme iz namjenske industrije Republike Srpske saradnja ili privatizacija od strane Srbije, jer Srbija ima jaku namjensku industriju. No, postavlja se logično pitanje – kako je moguće da nijedna firma koja je u vlasništvu Vlade RS, a koja se bavi proizvodnjom municije, naoružanja, remonta ne može da posluje pozitivno i bilježi gubitke?
Kako je moguće kad ih kupi Srbija ili neki drugi partner, da onda te firme počnu poslovati pozitivno? Namjenska industrija proživljava ono što je proživila cijela Republika Srpska, od Farmlanda, Banke Srpske, Alumine, ERS-a. Sve je opustošeno“, rekao je poslanik u Klubu SDS-a u NS Republike Srpske Nebojša Vukanović.
Kada je u pitanju namjenska industrija Republike Srpske, i bijeljinski „Orao“ firma je sa kojom Srbija blisko sarađuje. U februaru ove godine, dvije Vlade potpisale su ugovor od 3,7 miliona evra za remont aviona „Orao“ i Super Galeb-G4, koji pripadaju Vojsci Srbije.
