Sjedinjene Američke Države ukinule su sankcije bivšem predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku, članovima njegove porodice, saradnicima i povezanim kompanijama, nakon što su, kako je potvrđeno iz Stejt departmenta, u Republici Srpskoj uočene konstruktivne političke promjene.
Prema navodima portparola američkog Stejt departmenta, odluka o brisanju Dodika i još 48 fizičkih i pravnih lica s crne liste donesena je u okviru redovne revizije sankcija.
„Konstruktivne aktivnosti koje je Narodna skupština Republike Srpske sprovela u proteklim sedmicama mogle bi doprinijeti većoj stabilnosti Bosne i Hercegovine i unaprijediti odnose sa Sjedinjenim Državama, zasnovane na zajedničkim interesima i ekonomskom napretku“, navedeno je u pisanom odgovoru američkog portparola dostavljenom portalu Detektor.
Iz Stejt departmenta dodaju da se revizije sprovode kako bi se osiguralo da američke sankcije i dalje podržavaju ključne spoljnopolitičke, ekonomske i bezbjednosne ciljeve SAD. „Nastavićemo saradnju sa političkim akterima u cijeloj BiH radi jačanja zajedničkih prioriteta“, poručeno je iz Vašingtona.
Podsjećamo, Narodna skupština Republike Srpske sredinom oktobra usvojila je set odluka kojima su poništeni zakoni ranije proglašeni neustavnim od strane Ustavnog suda BiH. Time su formalno ukinuti propisi o nepokretnoj imovini, o neprimjenjivanju odluka Ustavnog suda BiH, kao i zakoni o zabrani djelovanja vanustavnih institucija BiH, dopuni Krivičnog zakonika Srpske i formiranju Visokog sudskog i tužilačkog savjeta RS.
Ovi zakoni su prethodno bili usvojeni nakon što je Sud BiH izrekao prvostepenu presudu Miloradu Dodiku zbog nepoštovanja odluka Kristijana Šmita, kojeg institucije Republike Srpske ne priznaju kao visokog predstavnika. Većina pomenutih zakona nije bila primijenjena u praksi.
Nakon posljednjih odluka Narodne skupštine, Kancelarija za kontrolu strane imovine (OFAC) Ministarstva finansija SAD objavila je da se Dodik, njegovi saradnici i više od dvadeset pet povezanih firmi skidaju s liste sankcionisanih.
Podsjetimo, sankcije su uvedene od 2022. godine zbog, kako su tada navodile američke vlasti, koruptivnih aktivnosti i prijetnji teritorijalnom integritetu BiH.
Odluka o ukidanju sankcija izazvala je podijeljene reakcije. U Republici Srpskoj je dočekana kao politička pobjeda, dok pojedini analitičari u BiH i regionu tvrde da je riječ o rezultatu političkih pregovora i lobiranja.
U prethodnom periodu vlasti Srpske sklopile su više ugovora s američkim lobističkim kompanijama, bliskim administraciji bivšeg predsjednika Donalda Trampa, a troškovi su, prema dostupnim podacima, pokriveni iz budžeta Republike Srpske.
Miloradu Dodiku je ranijom odlukom Centralne izborne komisije BiH prestao mandat predsjednika RS, nakon što ga je Sud BiH pravosnažno osudio na godinu dana zatvora i šestogodišnju zabranu obavljanja javnih funkcija. Kazna zatvora je kasnije zamijenjena novčanom.
Do održavanja prijevremenih izbora, zakazanih za 23. novembar, funkciju vršioca dužnosti predsjednice Republike Srpske obavlja Ana Trišić-Babić, koja je imenovana 23. oktobra odlukom Narodne skupštine RS.
